Succesvolle lobby dankzij één mobiliteitsplan voor heel Noord-Holland-Noord

Hoe APPM hielp bij een strategische ommezwaai

In Noord-Holland-Noord komen 42.500 nieuwe woningen tussen nu en 2030. Extra inwoners? Dat vraagt om extra voorzieningen en uitbreiding van de infrastructuur. Tot voor kort visten gemeenten uit Noord-Holland-Noord vaak achter het net als ze in Den Haag aanklopten voor geld voor deze investeringen. APPM hielp bij een strategische ommezwaai. Inmiddels is er een eenduidig geluid vanuit dit gebied. Dat resulteerde in miljoenen euro’s van Rijk en provincie voor onder meer een station.

‍

Alkmaar kreeg in juni de status grootschalige woningbouwlocatie. Dit betekent dat er meer rijksgeld vrijkomt voor aanleg van infrastructuur. Noord-Holland-Noord ontving in september 12 miljoen euro uit het Investeringskader Versnelling Woningbouw en Duurzame Bereikbaarheid van de provincie Noord-Holland. Daarmee is de cofinanciering rond voor 40 miljoen euro WoKT-gelden (Woningbouw op Korte Termijn) voor bovenlokale infrastructuur in dit gebied. Hoe kreeg Noord-Holland-Noord dat voor elkaar?

‍

Lobby verbeteren

Het begon met de fusieplannen van Heerhugowaard en Langendijk vijf jaar geleden. “We bespraken wat we in onze nieuwe gemeente wilden realiseren en hoe. En wat er mis liep bij lobbyen in Den Haag. Voorheen maakte elke gemeente een prioriteitenlijstje en schoof dat in Den Haag onder de deur door. Vaak kregen we dan niet wat we wilden. Wat ontbrak, constateerden we, was een bredere mobiliteitsstrategie in de regio”, zegt Nils Langedijk, wethouder van gemeente Dijk en Waard, waarin Heerhugowaard en Langendijk in 2022 opgingen.

‍

“Dit keer besloten we eerst die strategie te bouwen. Met die vraag kwamen we bij APPM, een partij die daar ervaring mee heeft. Samen met APPM hebben we een Regionale Investeringsagenda Mobiliteit (RIA) gemaakt. Dit is de inhoudelijke kant van de investeringen die nodig zijn in de regio Alkmaar. En daarna een Regionale mobiliteitsvisie voor de hele regio Noord-Holland-Noord.”

‍

Luiken open

“De plannen van alle gemeenten in de regio Alkmaar waren goed, daar lag het niet aan. Maar er stonden muurtjes omheen; iedere gemeente of regio was bezig met zijn éigen plannen”, zegt Erik van der Kooij van APPM. Hij had twee adviezen: 1. Vertel hetzelfde verhaal, maar dan met de luiken open. Dus bundel al die plannen tot één verhaal. 2. Nodig alle partners die ermee te maken krijgen vanaf het begin uit aan tafel - van de provincie en ministeries tot ProRail en Rijkswaterstaat.

‍

Gezamenlijk verhaal

APPM ging samen met Dijk en Waard in heel Noord-Holland-Noord telkens opnieuw de boer op om deze aanpak te verkopen. Ze namen het initiatief voor een directeurenoverleg voor het ruimtelijk domein en mobiliteit. Ook zetten ze een strategisch overleg in gang met de Metropoolregio Amsterdam en binnen Noord-Holland-Noord. Dat zijn de regio’s Alkmaar, West-Friesland (rond Hoorn) en de Kop van Noord-Holland (rond Den Helder).

‍

“Binnen een jaar is het gaan vliegen. De wethouders van de 17 gemeenten in Noord-Holland-Noord zijn nu regelmatig in gesprek over de regionale mobiliteitsstrategie en de gedeputeerde van de provincie Noord-Holland ziet dit platform als zijn toegangskanaal tot de regio”, zegt Erik.

‍

Met deze aanpak voor een gezamenlijk verhaal voor bovenlokale projecten lukte het om de neuzen van alle gemeenten dezelfde kant op te krijgen. De angst om de regie kwijt te raken of ondergesneeuwd te worden verdween. Een bijzondere stap was dat wethouder Nils Langendijk onlangs namens al die gemeenten alle regionale wensen uitdroeg bij het bestuurlijk overleg MIRT met de ministers en staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat en van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

‍

Urgentie gedeeld

“Naast de inhoudelijke kant was er een governancevraagstuk. Want we hebben ook andere partijen nodig voor de financiering en uitvoering, zoals provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat, ProRail en Defensie (vanwege de marinebasis in Den Helder). Al deze partijen hebben meegewerkt  aan de RIA voor de hele regio Noord-Holland-Noord en hem daardoor ook omarmd”, vertelt Nils.

‍

Wat politiek hielp was de toegenomen aandacht voor gebieden buiten de metropoolregio’s vanuit de politiek. “Behalve de inhoudelijke plannen van de drie regio’s hebben we in de RIA ook aangegeven wat de mobiliteitsplannen opleveren voor brede welvaart”, zegt Erik.

‍

“Partijen als ProRail en Rijkswaterstaat hebben hun eigen langetermijnplanningen”, vervolgt APPM’er Wouter van Iperen. “Samen met adviesbureau Goudappel Coffeng hebben we de doelen van de RIA voor de regio Alkmaar doorgerekend. Dat leverde een toegankelijk verhaal op. Kijk, een partij als ProRail heeft uiteraard een eigen planning. Een spoorbrug staat bijvoorbeeld over vijftien jaar op de planning voor vervanging. Door het extra verkeer door de nieuwbouw zou hij over vijf jaar al aan de beurt moeten zijn. Eerder geld vrijmaken levert natuurlijk eerst weerstand op, maar doordat dit soort partijen mee aan tafel zitten, zien ze de knelpunten, de urgentie en de grote lijnen.”

‍

Zevende woondeal

“Wat Nils heel goed heeft gedaan, is een netwerk opbouwen. Dat netwerk is belangrijk om echt tussen de oren te krijgen wat er in dit gebied gebeurt”, zegt Erik.

‍

“Heel basaal beginnen, was onze belangrijkste les bij de start. Eerst maar eens uitleggen aan Kamerleden, ambtenaren en samenwerkingspartners waar Alkmaar ligt. Want alles voorbij Metropoolregio Amsterdam bleek een blinde vlek”, vertelt Nils. Hij nodigde de hoogste ambtenaar van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat – verstokt Feyenoord-fan - uit voor een wedstrijd AZ-Feyenoord, voorafgegaan door een rondrit door het gebied.

‍

Nils: “We leggen telkens uit wat er in Noord-Holland-Noord gebeurt. Zodat ze ons verhaal herkennen als het op het provinciehuis in Haarlem of in Den Haag een keer voorbij komt. We zijn zelfbewuster nu. We maken duidelijk dat er in dit gebied 700.000 mensen wonen. En dat er tot 2030 nog eens 42.000 woningen bijkomen. Dat is de zevende woondeal van Nederland.”

‍

“De andere zes woondeals zijn stedelijke conglomeraten. Daarom wordt vaak in steden gedacht en niet in gebieden”, vult Erik aan.

‍

Overtuigend

“Cruciaal in de aanpak van Noord-Holland-Noord is de heldere verhaallijn: één geluid en één boodschap voor het hele gebied. ‘We gaan zoveel woningen bouwen, daar hebben we deze infrastructuur voor nodig. Daarvoor vragen we niet alleen geld aan jullie, we brengen zelf ook geld in. Kijk, dit is onze regionale investeringsagenda. Kijk, zo gaan we een regionaal mobiliteitsfonds organiseren.’ Dat overtuigt” ervaart Wouter.

‍

Hij vervolgt: “Bij de gemeentes in dit gebied heeft dat energie teweeg gebracht. Ook degenen die niet direct binnen hun gemeentegrenzen een nieuwe buslijn of carpoolplaats krijgen, zien dat zij beter bereikbaar worden door de regionale investeringen. Controllers van gemeentes hebben we hiermee kunnen overtuigen dat een gezamenlijk mobiliteitsfonds een logisch vervolg is. De eerste stap is al dat in zes gemeentes dezelfde tekst in de begroting van volgend jaar staat, over het oprichten van een Regionaal Investeringsfonds Mobiliteit. We merken dat we met deze aanpak vertrouwen brengen bij partijen als ProRail en NS kijken. Die voelen zich betrokken en mede-eigenaar van de plannen.”

‍

“Cruciaal in de aanpak van Noord-Holland-Noord is de heldere verhaallijn."
Wouter van Iperen, APPM