De energietransitie heeft effect op de markt. De dynamiek tussen overheid, markt en maatschappij verandert. Overheden zoeken naar de juiste vertaling van ambities naar concrete plannen, met inpassing in de fysieke ruimte. Zij staan voor de opgave om gebieden van duurzame energie te voorzien en moeten hierbij de samenwerking opzoeken met marktpartijen als energie-, warmteleveranciers en netbeheerders. Maatschappelijke waarden als betaalbaarheid, betrouwbaarheid en leveringszekerheid moeten hierbij nauwkeurig worden afgewogen. Marktpartijen balanceren ondertussen in een veelvoud van initiatieven voor duurzame opwek en onderzoeken de effecten op netcapaciteit en het elektriciteitsnetwerk.

Systemen worden opnieuw ontworpen. Dit heeft effect op bovengenoemde organisaties: publieke en private partijen staan voor geheel nieuwe vraagstukken. Zij zoeken naar hun rol en de juiste vormen van samenwerking met andere partijen. Terwijl het speelveld in beweging is, staat men voor de vraag: “Wat moeten, willen en kunnen wij betekenen in de energietransitie?”

Wij begeven ons in dit speelveld en verbinden de partijen. We beredeneren vanuit doelstellingen en ambities en bekijken zo wat er nodig is om tot resultaat te komen, zowel binnen de organisaties als in samenwerkingen onderling. We bekijken de effecten van deze keuzes op jouw organisatie en ontwerpen sturingsmechanismes. Zo helpen we te definiëren welke kansen en mogelijkheden de energietransitie jouw organisatie biedt, én hoe je deze kunt benutten.

Voor heel Nederland worden Regionale Energiestrategieën (RES) opgesteld. Dit volgt onder meer uit de hoofdlijn van het Klimaatakkoord. In de RES wordt op regionaal niveau samengewerkt om de bijdrage aan de nationale doelstellingen van CO2 reductie te concretiseren: waar en hoe gaan we duurzame energie opwekken, en hoe past dit in de ruimte?

Dit is een enorme samenwerkingsopgave. De opgave kent niet één eigenaar, maar vele partijen met elk eigen bijdragen, belangen en verantwoordelijkheden. Ook is het effect van CO2 reductie en inpassing van duurzame opwek in de ruimte voor een veelheid aan partijen zichtbaar en merkbaar. Gezamenlijkheid in urgentie, ambitie, doelstellingen en spelregels zijn daarom van belang. Een samenspel tussen publieke (bestuurlijk en ambtelijk), private en maatschappelijke partijen is noodzakelijk.

Wij geven RES-processen vorm. Hierbij regisseren we de samenwerkingen met regio’s en onze partners, en dragen zo bij aan een RES die lokaal herkenbaar, gedragen en uitvoerbaar is. Daarnaast adviseren we bij het formuleren van uitvoeringsprogramma’s, zodat (deel-)regio’s kunnen prioriteren en concreet aan de slag kunnen.

Iedere gemeente in Nederland moet voor 2021 een transitievisie warmte hebben geformuleerd. Hierin komt op wijkniveau te staan met welke duurzame bronnen en technieken de aanwezige woningen en andere gebouwen verwarmd worden. Ook wordt hierin meegenomen welke wijken als eerste beginnen aan de transitie naar aardgasvrije wijken.

Het formuleren van zo’n visie vraagt om een goed en volledig overzicht van bijvoorbeeld de aanwezige woningen, het eigenaarschap van de woningen en technisch-energetische mogelijkheden. En laat je als gemeente keuzes over aan de markt, stuur je vooral op kosten of juist op leveringszekerheid? Het maken van een warmtevisie vraagt om het betrekken van stakeholders: ieder huis en elke eigenaar en/of bewoner ondervindt de effecten. Bovendien zijn marktpartijen een belangrijke speler bij het ontwikkelen van passende warmteproducten, maar ook bij het leveren ervan.

Samenwerking met de markt en bewoners is dus essentieel, net als het kiezen van een positionering: ontwikkel je de transitievisie volledig in co-productie, of doe je juist uitgewerkte voorstellen waar op gereageerd kan worden? Wij helpen deze afwegingen te maken en de juiste stakeholders te identificeren. We maken een concrete aanpak en voeren deze gezamenlijk uit, om zo te komen tot een gedragen transitievisie warmte.

Uiteindelijk wordt de energietransitie concreet en tastbaar in de wijk. Gebouwen worden op een andere manier verwarmd en losgekoppeld van het aardgas. Dit is in eerste instantie een technische vraag: welke oplossing past bij de wijk en de gebouwen die er staan? Dit wordt in de transitievisie warmte onderzocht en een voorkeurstechniek wordt bepaald.

De vertaling naar de wijk is echter een sociaal-maatschappelijke vraag. Een wijk kent verschillende typen vastgoed, met andere eigenaarsvormen. Bovendien spelen marktpartijen een rol in het uiteindelijke aanbod van besparingsoplossingen en warmtetechnieken, aan bewoners en eigenaren. Hierbij speelt betaalbaarheid een belangrijke rol.

Verder geeft een dergelijk grote verandering ruimte om ook andere kansen te pakken: uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden, meer groen in de wijk of betere isolatie in gebouwen zijn voorbeelden.

Hier vorm aan geven vraagt om dialoog en samenwerking. Inzicht in de mogelijkheden, de stakeholders en hun belangen, en uiteindelijk het maken van keuzes. Een wijkaanpak om grip op en inzicht in deze componenten te krijgen is dus van belang.

Een wijkaanpak is niets nieuws: we kennen dit vanuit ons werk in gebiedsontwikkeling. Een wijkaanpak om de energietransitie vorm te geven is wél iets nieuws. De combinatie van ervaring met wijkaanpakken en kennis van de energietransitie hebben we gevangen in een roadmap. Deze roadmap geeft concrete handvaten om aan de slag te gaan – om zo de energietransitie door te voeren tot in de wijk. Wij ontwikkelen en begeleiden deze aanpakken.

De energie- en warmtetransitie heeft invloed op de het elektriciteitsnetwerk. Waar elektriciteit voorheen centraal werd opgewekt in bijvoorbeeld kolen- of gascentrales, gebeurt dit nu decentraal. Windmolens, zonnepanelen en andere vormen van duurzame opwek worden tenslotte op verschillende locaties en manieren ingepast in de ruimte.

Ook de vraag naar elektriciteit veranderd door ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van elektrisch rijden of het zonder aardgas verwarmen van wijken.

Dit vraagt om nieuwe oplossingen in het bestaande netwerk: uitbreiding of aanleg van nieuwe infrastructuur en nieuwe opslag mogelijkheden. Al deze veranderingen moeten in de bestaande situatie worden ingepast.