Fietsen maakt gelukkig

‍Duurzaam verkeer is niet alleen goed voor het milieu, we worden er ook gelukkiger van. Hoe zorgen we voor duurzaam verkeer? Het antwoord is simpel: door slim te bouwen. De omgeving waarin we wonen en werken bepaalt namelijk hoe we ons verplaatsen. Winkels en een werkplek in de buurt maken het een stuk aantrekkelijker om te kiezen voor fietsen of lopen. Stedelijke dichtheid, voorzieningen dichtbij en goede en veilige infrastructuur voor fiets en trein zijn manieren voor de overheid om duurzaam verkeer te faciliteren en stimuleren. Met duurzaam verkeer slaat de overheid bovendien twee vliegen in een klap. Want wat blijkt? Niet alleen het milieu, maar ook het geluk van mensen wordt zo bevorderd. Ik noem dat het HOD-concept: Happiness Oriented Development (ontwikkeling gericht op geluk).

Nederland fietsland
‍Nederland loopt al een enorm voorop in fietsgebruik ten opzichte van andere (westerse) landen. Met ruim een kwart van alle ritjes op de fiets, en in sommige steden zelfs meer dan de helft, scoren we heel erg goed. Ook de combinatie van fiets en trein wordt steeds populairder en kent een groei van circa 5% per jaar. En dat is gunstig, want het is een uitstekend alternatief voor de auto. De combinatie fiets en trein werkt zo goed, omdat het de flexibiliteit van de fiets koppelt aan de snelheid van de trein op de langere afstand: een goede en milieuvriendelijke manier om soepel van deur-tot-deur te verplaatsen.

Compacte steden met alles in buurt
‍Onze ruimtelijke inrichting met meerdere kleine en compacte steden draagt bij aan de populariteit van fiets-treingebruik. Bij verreweg de meeste grote steden is sprake van een ring met een straal van maximaal 8 kilometer. Vanuit de binnenstad is de hele stad dus goed te bereiken met fiets. Tel daarbij op dat de belangrijkste dagelijkse voorzieningen zoals winkels, scholen en kinderdagverblijven vaak nogal verspreid liggen en dat even voor de deur parkeren in veel gevallen onmogelijk is. Het ouderwetse winkeltje op de hoek mag dan wel verdwenen zijn, in ons land kennen we geen grote hypermarchés op autolocaties aan de rand van de stad zoals in Frankrijk. Bovendien woont 80% van de Nederlanders al op fietsafstand van een treinstation. Dus het stimuleren van trein-fietsgebruik heeft zeker kans op slagen.

Nieuw concept van steden nodig

Hoe kunnen we verkeer duurzamer maken? Vijf factoren zijn hierbij van belang:

• stedelijke dichtheid

• nabijheid van functies

• de kwaliteit van de fietsvoorzieningen op stations

• de fietsinfrastructuur eromheen

• de frequentie van de treinen

Deze factoren vormen samen de uitgangspunten voor een nieuw stedelijk planningsconcept, de Nederlandse versie van TOD (Transit Oriented Development) die ik tot HOD heb gedoopt Hybrid bike train Oriented Development. Voor stedelijke ontwikkeling gekoppeld aan duurzaam verkeer levert dit concept steeds een passend kader. Neem als voorbeeld de metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Ruim 85% van de inwoners van deze regio is goed in staat de fiets-treincombinatie te benutten voor de dagelijkse trips. Bij de ontwikkeling van nieuwe woningbouwlocaties kan HOD dus het kader vormen die duurzame mobiliteit stimuleert. Het HOD-concept is natuurlijk niet alleen bruikbaar in Nederland. Andere landen kampen met dezelfde problematiek en zijn net als wij op zoek naar bruikbare duurzame oplossingen. Afgelopen jaar mocht ik workshops organiseren in London, Cambridge, Bishkek en Stirling, om te onderzoeken hoe HOD kan worden ingepast in de urban planning van deze steden.

Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste ter wereld
‍Op een van die bijeenkomsten sprak ik Leo Bormans, auteur van de internationale bestseller The World Book of Happiness. Hij vertelde over de relatie tussen fietsen en geluk. Volgens de vriendelijke Belg zijn Nederlandse kinderen de gelukkigste kinderen op de wereld. Dat komt onder andere doordat ze al op jonge leeftijd de vrijheid van het fietsen ervaren. Ouders geven hun kinderen letterlijk de ruimte door ze op de fiets hun buurt te laten verkennen. Die vrijheid, vertrouwen en zelfstandigheid geven kinderen een groter geluksgevoel. En laat nu net die fiets centraal staan in het HOD-concept. HOD kan bijdragen aan stedelijke planning die onze kinderen helpt op te groeien in een prettige, aantrekkelijke omgeving. Dat is niet alleen goed voor het milieu; we worden er ook gelukkiger van.

De filosofie van Bormans over geluk en fietsen inspireerde mij weer om mijn HOD-concept opnieuw leven in te blazen. Ik noem het nu ook graag Happiness Oriented Development, gericht op fiets, trein en geluk.