Complexe aanbesteding leidt tot duurzaam ontwerp voor gemaal Vissering op Urk

Gemaal Vissering op Urk wordt internationaal een van de meest duurzame gemalen in zijn soort. Met die torenhoge ambitie heeft waterschap Zuiderzeeland haar nek uitgestoken. Net als met de aanbestedingsvorm: de concurrentiegerichte dialoog. Met succes. Op 26 maart is het contract ondertekend door Lieve Declercq, vertegenwoordigd door Danny Boer, van multi-technisch dienstverlener SPIE Nederland BV en heemraad Ton Leijten van Zuiderzeeland.

Contractmanager Erwin Meijer van APPM roemt de opdrachtgever om de lef en vooral ook het doorzettingsvermogen. “Met deze aanpak is de markt echt uitgedaagd om innovatieve technieken in te brengen. Een bijzonder intensief en complex proces, dat dus heeft geresulteerd in een passende en duurzame aanbieding. ”Ook SPIE is positief over de aanbestedingsaanpak. Dit heeft ons echt uitgedaagd en haalt het beste in ons naar boven” aldus Boer.

‍

Betrouwbaarheid

Het achterliggende werkgebied, de Noordoostpolder, ligt vier tot vijf meter onder de zeespiegel. Dat betekent dat het waterschap jaarlijks meer dan 400 miljard liter water uit de Noordoostpolder het IJsselmeer in moet pompen, legt afdelingshoofd Zuiveringen en Gemalen Martin Oordt uit.

“Onze geografische ligging zorgt er ook voor dat we extra scherp zijn op de betrouwbaarheid van onze gemalen. De veiligheid van de burger staat voorop.”

‍
Dat maakt de renovatie van het ruim 75 jaar oude gemaal, dat in 1998 voor het laatst werd opgeknapt, extra uitdagend stelt Meijer:  “Het budget is ook een bepalende factor. Maar dat geldt voor elke aanbesteding. Doordat de verantwoording voor het ontwerp bij de aannemer ligt, krijgt die meer vrijheden om slim na te denken over innovatieve technieken. Dat vergt ook moed van de aanbesteder, om gedurende het traject die extra vrijheden te geven en dat ook vol te houden in het vervolgproces.”

‍

Stappen vooruit

De grote impact van de gemalen op de begroting van het waterschap, zorgen er ook voor dat grote stappen vooruit kunnen worden gezet op het gebied van duurzaamheid, stelt Oordt. “Bij ons zijn de gemalen de grootverbruiker van energie: 65 procent van het totaal. Besparingen daar werken dus het hardst door. Even ter vergelijking: bij sommige waterschappen nemen de waterzuiveringen 90 procent van het totale energieverbruik voor hun rekening.”

De drie gas- en dieselmotoren worden vervangen door zogeheten permanente magneetmotoren. “Dat zijn machines met een hoog rendement. Sowieso is het schrappen van fossiele brandstof al een enorme duurzame stap vooruit in het beperken vande CO2-uitstoot. De restwarmte wordt gebruikt voor de verwarming van het gemaal, dat verder wordt geïsoleerd en voorzien van warmtepompen. Daarnaast heeft SPIE goed gescoord op het hergebruik van materialen en het beperken van de luchtverontreiniging tijdens de uitvoering.”

Omdat elektromotoren veel minder warmte afgeven dan de huidige motoren, die nu nog warmte leveren aan het nabijgelegen bedrijventerrein, probeert Zuiderzeeland dat op te vangen met thermische energie uit het oppervlaktewater. Oordt: “Gemeente Urk werkt daar in mee. Ook dat is een vorm van duurzaamheid, waaraan we onze bijdrage willen leveren.”

‍

Vismigratie

De vismigratie is een ander bijkomend aspect van de renovatie van het gemaal. De vis die via het gemaal in het IJsselmeer terecht komt, kan nu enkel via enkele kleinere inlaten weer de polder in zwemmen. “Dat effect is beperkt,” stelt Oordt. Het waterschap zou graag zien dat de visstand in de polder omhoog gaat, ook in samenhang met de kwaliteit van het water. “Als boerenjongen heb ik hier heel wat paling uit de tochten gevist. Tegenwoordig zit er bijna niks meer. Technische ingrepen moeten er voor zorgen dat er straks weer sprake is van tweerichtingsverkeer.” Meijer vult aan: “Ook dat is iets waar de ingenieurs in de aanbesteding naar hebben gekeken.”

Dat alles maakt de renovatie van Gemaal Vissering ook tot zo’n aansprekend project, vindt Oordt.

“Op diverse uiteenlopende terreinen is qua duurzaamheid vooruitgang geboekt. En daar ligt ook de kracht van APPM, in de brede expertise en in dekundigheid om het overzicht te bewaren. Ook in zo’n complexe aanbesteding, waar tijdsdruk ook nog eens een rol speelt. Dat komt hier allemaal samen.”

‍

‍