Rondje Den Haag deel 4: ruimte & wonen

Welke plannen hebben politieke partijen met ruimte & wonen?

‍

Betaalbare woningen bouwen, voldoende ruimte voor bedrijvigheid creëren en werk maken van een aantrekkelijke leefomgeving. Hoe krijgt dit allemaal (en in samenhang) een plek? En hoe zorgen we dat het niet blijft bij kreten als bouwen, bouwen, bouwen, maar dat Nederland er ook echt voldoende huizen bij krijgt?

‍

Dit is de serie Rondje Den Haag, waarin APPM op een rij zet wat de plannen van de 15 grootste politieke partijen* zijn op de thema’s bereikbaarheid, energie & klimaat, land & water, ruimte & wonen en infrastructuur. Vandaag deel 4: ruimte & wonen.

‍

Bekijk ook de overzichtsposter.
‍

*Op basis van de Peilingwijzer van 17 september 2025. We behandelen de partijen in alfabetische volgorde.

‍

‍

BBB

• Ruimtelijke ordening vraagt om regionaal maatwerk.
• Vruchtbare landbouwgrond niet klakkeloos herbestemmen.
• Woningcorporaties bouwen 30.000 sociale huurwoningen per jaar.
• Maximaal 30 procent van de nieuwe betaalbare woningen is sociale huur.
• Meer woningen voor de middengroepen. Koopwoningen moeten betaalbaar blijven.
• Versnelde bouw van seniorenwoningen en meergeneratiewoningen.
• Starterscontracten om verhuur aan starters aantrekkelijker te maken.
• Voorrang koop- en huurwoningen voor mensen met een lokale binding, urgentie of cruciaal beroep.
• Leegstaande panden makkelijker ombouwen tot woningen.
• Woningdelen en vergunningsvrij delen en splitsen van woningen moet eenvoudiger.
• De procedures voor het starten van bouwprojecten verkorten en vereenvoudigen.
• Bij nieuwbouw en renovatie krijgen groen en water een plaats.
• Ongecontroleerde uitbreiding data- en distributiecentra voorkomen.

‍

CDA

• Rijk monitort afgesproken eisen uit de Wet regie volkshuisvesting.
• Meer grondposities voor gemeenten, ondersteund door een Nationale Grondbank.
• Investeren vanuit een stikstoffonds om Nederland van het slot te halen (o.a. door hogere rekenkundige ondergrens).
• Huisvestingswet voor nieuwbouwwoningen reserveren voor eigen inwoners of specifieke doelgroepen (bijv. leraren, agenten).
• Jaarlijks 100.000 woningen bouwen.
• 30 % sociale huur, twee derde betaalbaar, een derde duurdere huur- en koopwoningen.
• Procedures voor woningbouwprojecten juridisch en bestuurlijk versnellen.
• Vereenvoudigen optoppen, splitsen, woning delen.
• Meer midden huurwoningen bouwen, waarborgfonds voor corporaties.
• Invoeren leegstandheffing (bouwplicht binnen twee jaar).
• Landelijk plan voor hofjesbouw senioren en mantelzorgwoningen.
• Verkorten bezwaarprocedures.
• Huurders mogen corporatiewoning kopen onder redelijke voorwaarden.
• Goede bereikbaarheid van nieuwe wijken is voorwaarde voor grootschalige woningbouw.

‍

ChristenUnie

• Het Rijk moet de ‘Nota Ruimte’ publiceren met grote structuurkeuzes.
• Geborgde stikstofreductie om Nederland van het slot te krijgen.
• 100.000 nieuwe woningen per jaar.
• Minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen moet betaalbaar zijn, inclusief 30 procent sociale huur.
• Woningcorporaties krijgen meer financiële ruimte om te investeren in nieuwe woningen.
• Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen uitbreiden om starters meer kansen te geven.
• Voldoende seniorenwoningen en hofjes voor ouderen.
• Leegstaande kantoren ombouwen tot woningen, grote woningen splitsen of optoppen.
• Makkelijker maken om een (pre-)mantelzorg- of familiewoning in de tuin te plaatsen.
• Meer studentenkamers bouwen.
• Prefabwoningen stimuleren.
• In dorpen ‘een buurtje erbij’ stimuleren
• Vergunningsprocedures versimpelen en versnellen, bezwaarprocedures verkorten.

‍

D66

• Het Rijk voert samen met provincies en gemeenten actief de regie over de ruimtelijke ordening.
• Landelijke Grondbank oprichten om grond van het Rijk sneller in te zetten voor woningbouw.
• Tien nieuwe steden bouwen met mix van goedkope koopwoningen, middenhuurwoningen, sociale huurwoningen en woningen voor ouderen en jongeren.
• Huisvesting voor aandachtsgroepen wettelijk eerlijk verdelen over gemeenten.
• Snelle vermindering van stikstofuitstoot om weer bouwvergunningen te kunnen verlenen.
• Nieuwbouw moet voor minstens 30% sociale huur bestaan.
• Levensloopbestendige woningen bouwen, wonen verbinden met zorg en welzijn.
• Meer huizen voor ouderen om doorstroom te bevorderen.
• Vergunningen voor woningdelen en woningsplitsing worden gratis.
• Investeren in autoluwe groene wijken.
• Nieuwe woonwijken krijgen voorzieningen waar je binnen 15 minuten naartoe kunt lopen.
• Bezwaarprocedures worden sneller en korter.

‍

DENK

• Minister van Volkshuisvesting die centrale regie voert en woningbouwlocaties aanwijst.
• 40% sociale koop- of huurwoningen, 40% betaalbare middenhuur, 20% topsegment.
• Toewijzing van beschikbare stikstofruimte lokaal bepalen.
• Vaste huurcontracten moeten de norm zijn.
• Woningcorporaties meer financiële ruimte geven, afschaffen verhuurderheffing.
• Sloop en liberalisatie van sociale huurwoningen mag alleen onder zeer strenge voorwaarden.
• Rijksbouwbedrijf om essentiële bouwprojecten door te laten gaan.
• Regels en vergunningensystemen afschaffen die in de weg staan van bouw, flexwoningen en het benutten van leegstaande kantoorpanden als woningen.
• Startersregeling waarmee starters rentevrij geld kunnen lenen voor de aankoop van een woning.
• Bonus voor ouderen die willen doorstromen naar kleinere woning.
• Bouw generatiewoningen mogelijk maken.
• Voorrangsregeling voor starters uit eigen gemeente en statushouders.

‍

Forum voor Democratie

• Afschaffen van milieu- en stikstofregels die bouw vertragen.
• Afschaffen verplichte duurzaamheidseisen en energielabels.
• Jaarlijks 100.000 nieuwe woningen bouwen.
• Verkleinen aandeel sociale huurwoningen.
• Geen verplicht aandeel sociale woningenbouwen in private projecten.
• Nieuwbouw altijd past binnen het historisch aanzicht.
• Het stimuleren van generatiewoningen is een speerpunt.
• Splitsen van panden en ombouwen kantoren wordt eenvoudiger.
• Nieuwbouw moet met voorrang worden gerealiseerd voor Nederlanders.
• Woningcorporaties moeten woningen aan huurders verkopen.
• De Wet Betaalbare Huur afschaffen, verhuurders volledige vrijheid geven in hun keuze voor huurders.
• De huisvesting van statushouders in sociale woningen moet stoppen, Nederlanders krijgen voorrang op wachtlijsten.

‍

GroenLinks-PvdA

• Bindende afspraken met gemeenten en provincies over grootschalige woningbouw vastleggen in de Nota Ruimte.
• Overheid zet vrijgekomen stikstofruimte in voor projecten met maatschappelijk belang, waaronder woningbouw.
• Woningbouwcorporaties nieuwe stijl, zonder winstoogmerk.
• Bouwdoelstelling van 100.000 woningen per jaar. Meer investeringsruimte voor betaalbare nieuwbouw.
• 40% huurwoningen maximale huur van 900 euro per maand.
• 30% maximale huur hebben tot 1200 euro per maand of een koopwoning zijn met maximale koopprijs van 405.000.
• Rijksleningen voor bouw woningen tot en met een huur van 700 euro
• Woningen voor elke leeftijd (jongeren, ouderen, singles, gezinnen) in nieuwbouwprojecten
• Beter benutten van bestaande woonvoorraad: splitsing, optopping, leegstaande kantoorpanden ombouwen.
• Mensen met binding met een plek voorrang geven in woningtoewijzing.
• Landbouwgrond en verloederde bedrijventerreinen moeten plaatsmaken voor woningen.
• Bij nieuwbouwprojecten inzetten op voldoende groen, parken en bomen.
• Wettelijke bovengrens aan huurstijging, juridische procedures verkorten.

‍

• Nieuwe Nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.
• Regeringscommissaris woningbouwproductie met bevoegdheden om knelpunten op te lossen.
• Herziening van de crisis- en herstelwet specifiek voor stikstof, waarbij woningbouw als 'dringend belang’ kan worden vrijgesteld.
• Fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen (zoals huurkoop) zodat jonge gezinnen met een relatief laag inkomen een woning kunnen kopen.
• Versnellingsmaatregelen zoals optoppen, transformeren, splitsen, ‘straatje erbij’, prefabbouw, modulaire tiny houses.
• Terugkeer van bejaardenhuizen of moderne woonconcepten om doorstroming van ouderen uit grotere woningen te bevorderen.
• De Wet betaalbare huur intrekken.
• Strenge handhaving van de inschrijvingsplicht bij gemeenten en een harde aanpak van woonmisstanden, zoals overbewoning en malafide verhuurders.

‍

NSC

• Rijksoverheid moet knopen kunnen doorhakken, zoals het aanwijzen van bouwlocaties.
• Jaarlijks 100.000 woningen bouwen.
• 30% sociaal, twee derde betaalbaar.
• Versnellingsfonds om projecten sneller uit te werken en vergunningen eerder te verlenen.
• Rekenkundige ondergrens van 1 mol/ha/jaar stikstofuitstoot.
• Meer geschikte seniorenwoningen bouwen voor betere doorstroom.
• Initiatieven om jongeren en ouderen samen te huisvesten.
• Stimuleren startersleningen.
• Grote nieuwbouwlocaties komen rond de middelgrote en grote steden op goed bereikbare plekken.
• Inzetten op de bouw van flexibele, modulaire woningen.
• Leegstaande kantoorpanden transformeren naar woonruimte, splitsen en optoppen van woningen eenvoudiger.
• 'Een straatje erbij' aan randen van steden en dorpen.  
• Deel woningen toewijzen aan mensen met cruciale beroepen of een sociale binding.
• Verbod op voorrang voor statushouders bij sociale huurwoningen.

‍

Partij voor de Dieren

• Radicale vergroening en architectuur gericht op de brede welvaart.
• Oplossen stikstofcrisis door krimp van veestapel met 75%. Woningen bouwen op landbouwgrond die vrijkomt.
• Woningen worden alleen op klimaatbestendige locaties gebouwd.
• Transformatie van leegstaande kantoorpanden, aanpak van leegstand, optoppen en splitsen van woningen.
• Bouwen aan de rand van bestaande woonkernen.
• Minimaal 40% van de huurwoningen moet bestaan uit sociale huur.
• Sociale huurwoningen worden toegankelijker voor meer mensen door de inkomensgrens te verhogen.
• De huren worden voor de komende vijf jaar bevroren.
• Stop op de bouw van distributiecentra en mega-datacentra.
• Financiële steun voor woningcorporaties om betaalbaar te kunnen bouwen.
• Inzetten op meergeneratiewonen en woonvormen waarbij wonen en zorg gecombineerd worden.
• Heffing op leegstand en braakliggende grond bij bouwprojecten.
• Kraakverbod afschaffen.
• Circulair en natuurinclusief bouwen stimuleren.

‍

PVV

• Buitenstedelijk bouwen: meer grootschalige woningbouwlocaties.
• Binnenstedelijk bouwen: transformatie van kantoor en bedrijfspanden optoppen, splitsen en woningdelen, niet alleen ‘straatje erbij’ maar hele wijken erbij.
• Ingrijpen door Rijksoverheid bij vastgelopen woningprojecten.
• Rekenkundige ondergrens voor stikstof ophogen.
• Versnelde woningbouw: huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen.
• Taakuitbreiding woningbouwcorporaties voor bouw extra middenhuurwoningen.
• Sociale huren met 10% verlagen.
• Woningen bouwen voor Nederlanders op grond die vrijkomt door sluiten van AZC's.
• Permanente bewoning recreatiewoning volledig toestaan.
• Geen verplichte taakstelling voor gemeenten voor huisvesting statushouders.
• Geen voorrang voor statushouders voor sociale huurwoningen.
• Kortere en snellere vergunningsverlening en procedures.
• Kraakverbod streng handhaven.

‍

SGP

• Het Rijk kan bouwlocaties aanwijzen om vastgelopen procedures te doorbreken.
• Veel ruimte voor lokaal initiatief: ‘straatje erbij’.
• Binnenstedelijk én buitenstedelijk bouwen
• Sneller bouwen in alle segmenten (starters, betaalbare huur, senioren).
• Verhogen rekenkundige ondergrens stikstof.
• Bouw van sociale huurwoningen heeft prioriteit.
• Tiny houses en flexwoningen, lege kantoorpanden ombouwen tot studentenwoningen.
• Extra budget voor passende woonvormen voor ouderen, meer mogelijkheden voor mantelzorgwoningen.
• Woningcorporaties moeten ruimere mogelijkheden krijgen om voor middeninkomens te bouwen (onder strenge voorwaarden).
• Permanente bewoning van recreatiewoningen mogelijk maken.
• Transformeren van leegstaande winkel- en kantoorpanden, optoppen, splitsen, hospitaverhuur.
• Aantal bezwaarprocedures verminderen: eis dat bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente heeft ingediend.
• Sociale huurwoningen mogen alleen gesloopt of verkocht worden onder strenge voorwaarden.

‍

SP

• Nationaal Woonfonds voor volkshuisvesting zonder winstoogmerk.
• Gemeenten krijgen de regie over woningbouw en meer bevoegdheden om de markt opzij te zetten.
• Stikstofuitstoot stevig terugdringen.
• Inzetten op één miljoen extra betaalbare huurwoningen: nieuwbouw, ombouwen leegstaande panden, splitsen, optoppen, terugkopen huurwoningen, voorkomen van sloop.
• Gericht bouwen voor gezinnen.
• Extra woningen voor jongeren, starters en ouderen.
• Bevriezing van de huren, tijdelijke huurcontracten afschaffen.
• Sociale huur moet weer toegankelijk worden voor een brede groep mensen, inclusief middeninkomens, (politieagenten, leraren en zorgverleners)
• Makkelijker maken om wooncoöperatie te starten.
• Leegstaande panden extra belasten.
• Landelijke woonplicht om belegging in woningen tegen te gaan.

‍

Volt

• Visie voor Nederland in 2100 toevoegen aan de Nota Ruimte: uitgangspunt een duurzame leefomgeving voor mens en natuur.
• Nederland moet aanjager worden van Europese samenwerking op het gebied van ruimtelijke ordening.
• Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) krijgt structureel budget krijgen om het doel van 1 miljoen woningen bouwen te kunnen halen.
• Stikstofuitstoot fors omlaag om woningbouw van het slot te halen.
• 100.000 woningen per jaar realiseren.
• Meer betaalbare koopwoningen voor starters met een middeninkomen.
• Minstens twee derde van de nieuwe woningen moet betaalbaar zijn, minimaal 30% sociale huur.
• Groene, duurzame en gezonde wijken waar wonen, werken en recreëren goed samengaan.
• Grote variatie in woningen in wijken (tijdelijk, vast, huur, koop, groot, klein, individuele en groepswoningen en woningcorporaties)
• Landelijke stimuleringsmaatregel voor het splitsen, optoppen, aanplinten, bijplaatsen en transformeren van bestaande bebouwingen.
• De belastingdruk op woningcorporaties verlagen om meer te kunnen investeren in nieuwe huurwoningen.
• Leegstand ontmoedigen door een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting.
• Delen van een woning financieel aantrekkelijker maken, hospitaverhuur stimuleren.
• Doorlooptijden van bezwaar- en beroepsprocedures tegen vergunningverlening versnellen.

‍

VVD

• Sturing vanuit het Rijk voor 30 grootschalige woonwijken.
• Meer huizen bouwen aan randen van steden en dorpen.
• Provinciale of gemeentelijke regels die bouwen in het groen tegenhouden (zoals het Bijzonder Provinciaal Landschap in de Omgevingswet) worden beperkt.
• Fors schrappen in bouwregels (bijvoorbeeld in het Besluit bouwwerken leefomgeving).
• Ruimte voor vergunningverlening door concrete en generieke stikstofreductie (per sector sturen op emissie met elektrificatie, technische innovatie of extensivering).
• Overheidsgeld moet met name naar betaalbare koopwoningen gaan.
• Elke huurder krijgt het wettelijk recht om de eigen sociale huurwoning te kopen.
• Permanent wonen in vakantiewoningen toestaan.
• Oudere huurders moeten met behoud huur naar een kleiner huurhuis kunnen verhuizen.
• Eenvoudiger maken om bestaande panden in meerdere woningen te splitsen en leegstaande kantoren, winkels of scholen om te bouwen tot woningen.
• Makkelijker maken om een microwoning in de achtertuin te plaatsen voor studenten, starters of mantelzorgers.
• Investeren in twintig kwetsbare wijken via het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid.
• Bezwaarprocedures tegen woningbouw drastisch versnellen, vergunningen vereenvoudigen, minder minutieuze natuuronderzoeken.
• Schrappen Wet betaalbare huur, verbod op tijdelijke contracten.

‍

Bekijk ook:

• ‍Rondje Den Haag deel 1: bereikbaarheid
• Rondje Den Haag deel 2: energie & klimaat
• Rondje Den Haag deel 3: land & water

‍