Hoe zorgen we dat de warmtenetten van de toekomstduurzame, betrouwbare en betaalbare warmte leveren? In de eerste aflevering van de APPM VrijMiPo - een podcast op vrijdagmiddag - gaan APPMers Floris en Douwe in gesprek met Detlef Meijer (Firan) en Guy Konings (NetVerder) over de warmtenetten van de toekomst. Hoe leveren deze warmtenetten een bijdrage aan de energietransitie in Nederland? Hoe kun je vanuit publieke waarden (zoals duurzaamheid, betaalbaarheid en beschikbaarheid) kijken naar de warmtenetten? En welke partijen zijn allemaal betrokken bij het realiseren ervan?

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 zo’n 1,5 miljoen bestaande woningen 2030 aardgasvrij moeten zijn. Warmtenetten worden een steeds belangrijker alternatief, signaleren Douwe van Langelaar en Floris van Proosdij van APPM. De centrale vraag van de podcast is: hoe ziet de ideale ordening van de warmtemarkt eruit?

Luister de podcast hier op Spotify of Soundcloud.

De nieuwe warmtewet

De nieuwe Warmtewet schetst de organisatorische en juridische kaders voor de warmtetransitie. De contouren van de Warmtewet 2.0, die naar verwachting in 2022 van kracht wordt, gaat ervan uit dat de gemeente één partij integraal verantwoordelijk maakt voor de gehele lokale warmteketen.

Er is ook ruimte nodig voor andere manieren van samenwerken tussen productie, transport en levering van stadswarmte, zeggen Meijer en Konings. "Een splitsing van verantwoordelijkheden tussen verschillende onderdelen van de warmteketen doet meer recht aan de diversiteit aan aanpakken en warmtebronnen die nu ontstaan", aldus Meijer. Naast de open warmtenetten die Firan ontwikkelt, gaat het dan ook om bijvoorbeeld kleinschalige oplossingen op wijkniveau en initiatieven van energiecoöperaties.

Publieke waarden

Leveringszekerheid, efficiency en snelheid zijn veelgehoorde argumenten om te kiezen voor een integrale aanbesteding van een warmtenet. Is dat terecht?, vragen VanLangelaar en Van Proosdij van APPM. Dankzij vernieuwende manieren van samenwerking gaat een splitsing van de verantwoordelijkheden voor de diverse onderdelen van de warmteketen niet ten koste van betrouwbaarheid en efficiëntie, vindt Konings.

Meijer voegt toe dat de snelheid van de ontwikkeling van warmtenetten vooral wordt bepaald door de mate waarin de bron, het netwerk en de vraag op elkaar zijn afgestemd. "De snelheid van het ontwikkel- en realisatietraject hangt samen met bijvoorbeeld de drive van de gemeente en de actieve betrokkenheid van woningcorporaties. Hoe urgent wordt de overstap naar aardgasvrije warmte ervaren? Zijn er natuurlijke momenten, zoals geplande werkzaamheden en renovaties, om op aan te haken?"    

De nieuwe generatie warmtenetten

In de podcast noemen Meijer en Konings verschillende voorbeelden van vernieuwende samenwerkingen aan de warmtenetten van de toekomst. In Delft werkt NetVerder samen met de gemeente en vier woningcorporaties aan een open net, waarvan meerdere bronnen en leveranciers gebruik kunnen maken. Meijer vertelt over Zaanstad, waar het warmtenet open by design is. "We hebben met de huidige bron en leverancier afgesproken dat toekomstige nieuwe bronnen en leveranciers onder dezelfde voorwaarden toegang krijgen tot het netwerk."

Konings benadrukt dat de nieuwe generatie open warmtenetten nu al werkelijkheid aan het worden zijn. "Als netwerkbedrijven zijn we onderdeel van de warmteketen, en ontwikkelen we lokale arrangementen om het net open te stellen voor verschillende partijen."

De toekomst

Betaalbaarheid, duurzaamheid en transparantie zijn kernwoorden voor de warmtenetten van de toekomst, zeggen Meijer en Konings. "Openheid is nodig om duidelijk te maken welke opties en alternatieven er zijn, en waar we naar toe willen. Dan kan je partijen meekrijgen en vervolgens gezamenlijk keuzes maken over de lokale warmteketen - en uiteindelijk zo de warmtetransitie versnellen."

‍

Benieuwd naar het hele verhaal? Luister de podcast hier op Spotify of Soundcloud.